hann dvaldist þar um hríð

f. -i-, pl. hríðir

1) (снежная) буря, метель, вьюга, пурга

2) атака, нападение, натиск, приступ, наступление

3) (короткое) время, промежуток времени

4) редк. расстояние

* * *

с. ж. р. - i- буря; атака, приступ; (короткое) время

(pl. -ir), f.

1) storm, esp. snowstorm; h. mikla gerði at þeim, laust á fyrir þeim h. mikilli, they were caught by a violent snow-storm;

2) attack, onset, in a battle (hörð, snörp h.);

3) a while; nökkura h., for a while; langa (litla) h., a long (little) while; þessar hríðir allar, all this while; um h., for a while (hann dvaldist þar um h.); um hríðir sakir = um hríð; í hríðinni, immediately, at once (hann fór í hríðinni upp til Hofs); hríðum, frequently (stundum í Hvammi, en hríðum at Stað);

4) space, distance (var þó h. löng í millum).

* * *

f. [A. S. hrîð a απ. λεγ. in the poem Widsith; Scot. and North. E. snow-wreath]:—a tempest, storm, in old writers only of a snow storm, as also in present use, except in western Icel., where rain and sleet are also called hríð; hríðir ok íllviðri, Rb. 102; hríð mikla görði at þeim, Nj. 263; hríð veðrs, 282; önnur hríð kom þá menn riðu til alþingis (A. D. 1118) ok drap fé manna fyrir norðan land, Bs. i. 74; í ógurligum hríðum, 656 B. 12; þá görði á harða veðráttu ok hríðir á fjallinu, ok hinn sjötta dag Jóla höfðu þeir hríð, Sturl. iii. 215; þá gerði at þeim hríð svá mikla, at hríðin drap til dauðs son hans frumvaxta, Fms. vi. 31; þá létti hríðinni, a violent snow storm, Bjarn. 55; síðan létti upp hríðinni, Fb. ii. 194; laust á fyrir þeim hríð mikilli, Dropl. 10; en hríðin hélzt hálfan mánuð ok þótti mönnum þat langt mjök, 11; þá kom hríð sú á Dymbildögum at menn máttu eigi veita tíðir í kirkjum, Bs. i. 30; hríð með frosti, Fas. iii. 318.

2. metaph. a shock, attack, in a battle; hörð, snörp, hríð, Fms. ii. 323, viii. 139, Hkr. iii. 158, Nj. 115, Eg. 492, passim; þá lét jarlinn binda postulann ok berja svipum, en er gengnar vóru sjau hríðir ( rounds) bardagans, 656 B. 4; Dags-hríð, Orra-hríð, Ó. H. ch. 227, Fms. vi. 421.

3. medic., in plur. paroxysms of pain, of fever; hafa harðar hríðir, sóttar-hríðir, paroxysms of fever: but esp. pangs of childbirth (fæðingar-hríðir); Forðum lögðust fjöll á gólf | fengu strangar hríðir, rendering of ‘parturiunt montes’ of Horace, Grönd.

II. the nick of time:

1. a while; nökkura hríð, for a while, Nj. 1; langa hríð, a long while, Ó. H. 31; litla hríð, a little while, Fas. iii. 48; langar hríðir, for long spells of time, Fms. vii. 199; þessar hríðir allar, all this while, Hkr. i. 211; á lítilli hríð, in a short while, Sks. 232 B; um hríð, or (rarely) um hríðir, for a while, Ó. H. 32, Fs. 8, Eg. 59, 91, 95; enn of hríð, Ísl. ii. 360; um hríðar sakir, id., Fs. 134; orrinn er um hríð ( a while ago) var nefndr, Stj. 77; sem um hríð ( for a while) var frá sagt, 104: in plur., þau vandræði er á þetta land hafa lagzt um hríðir, N. G. L. i. 445; höfu vér nú um hríðir iðuliga skoðat hana, Gþl. v.

2. adverb, phrases,

α. hríðum, frequently; at þeir væri hríðum at Staðarhóli, Sturl. i. 62; stundum í Hvammi en hríðum at Stað, 193; hann mælti allt til andláts síns ok söng hríðum ór psaltera, Fms. vii. 227, cp. Hdl. 38.

β. í hríðinni, immediately, at once; hann fór í hríðinni upp til Hofs, Fms. ix. 520; báru þeir hann þá í hríðinni ofan í Naustanes, Eg. 398; þegar í hríðinni (= Lat. jam jam), Stj. 7; þásk hans bæn þegar í hríðinni, 272, 274; þá bað Sveinn at þeir færi til Sandeyjar, ok fyndisk þar, þvíat hann lézk þangat fara mundu í hríðinni, Orkn. 388; létusk þá enn sex menn í hríðinni, Eb. 278; þrem sinnum í hríðinni, thrice in succession, D. N. ii. 225; so also, í einni hríð, all at once, Tristr. 6.

III. local (rare), space, distance; Erlingr ríðr mest, þar næst Ubbi, ok var þó hríð löng á millum, Mag. 9; stundar-hríð, Hkr. i. 150.

* * *

(dvel, dvalda, dvaldr or dvalinn), v.

1) to delay; dvelja för es, to delay one’s journey; dvelja ferð sína, to put off one’s (own) journey; dvelja dóm, to defer judgement; dvelja ráð fyrir konu, to put off a woman’s marriage; gátu þeir hann eptir dvalit, they managed to keep him back; dvelja en frá e-u, to keep one from doing a thing; absol., dvaldi þat fyrir ferð þeirra, it delayed their journey;

2) = dveljast, to tarry (ok vildu eigi dvelja ok eigi biða Ólafs konungs); dvel eigi, tarry not!, make haste!;

3) with acc. of time, to wait, stay (konungr dvaldi mestan hluta sumars á Hálogalandi); dvelja stund es, to hold one up; dvelja af stundir, to kill the time;

4) refl., dveljast, to stay, make a stay (dvaldist þar um hríð); sá dagr mun dvelja, that day will be long in coming; dvelja munu stundirnar áðr en sagt er allt þat, er ek veit, it will lake many hours, it will be a long time before all is told; ef þat delst, at ek koma eigi hingat, I should be hindered from coming; impers., dvaldist þeim þar lengi, they made a long stay there; dvaldist þeim þar at því, in (doing) that they lost much time.

* * *

dvaldi, dvalði; pres. dvel; part. dvalðr, dvalinn; sup. dvalit: [A. S. dveljan; Engl. dwell; O. H. G. tvelan; Swed. dväljas; Dan. dvæle]:—to ‘dwell,’ delay, with acc.; d. för, ferð, to keep back, delay, Grág. ii. 385, Ísl. ii. 266; því dvalða ek dauða þinn, Blas. 47; d. dóm (a law term), to defer judgment, Grág. i. 67; d. ráð fyrir konu, to put off a woman’s marriage, 307; at þat dveli garðlagit, ii. 332; gátu þeir hann eptir dvalit, they managed to keep him back, Fms. vii. 169; d. e-n frá e-u. to keep one from doing a thing, Jb. 380; dvelr mik engi hlutr, at ek geng ekki…, i. e. I will go at once, Fms. ii, 37: the proverb, mart um dvelr þann er um morgin sefr, Hm. 58: absol., dvaldi þat fyrir ferð þeirra, that caused delay, Njarð. 374.

2. in neut. sense = dveljask, to tarry, cp. Engl. to dwell on a thing; ok vildu eigi dvelja, ok eigi bíða Ólafs konungs, Fms. iv. 118.

3. with acc. of time, to wait, abide; konungr dvaldi mestan hluta sumars á Hálogalandi, Fms. iv. 233; d. af stundir, to kill time, Band. 8; d. stund e-s, to hold one up, Karl. 62.

II. reflex. to stop oneself, i. e. to stay, make a stay; myndi þar dveljask um hríð, Nj. 122; ok er þeir höfðu þar dvalisk til þess er …, Eg. 28; dvaldisk þar um hríð, 59; ok er konungr hafðr dvalsk þar um hríð, Fms. viii. 428: d. at e-u, to tarry over a thing, D. I. i. 223.

2. the phrase, e-dvelsk, one is kept, loses time by a thing; dvaldisk þeim þar lengi, Eg. 230; dvaldisk þeim þar at því, in ( doing) that they lost much time, Nj. 241.

3. with pass. notion; sá dagr mun dveljask, that day will not soon come, will come late, Ld. 174; dveljask munu stundirnar, the hours will be taken up, it will take many hours, it will grow late before all is told, Edda 15; ef þat dvelsk, at ek koma eigi hingat, if I should be hindered from coming, Fms. xi. 51: to tarry, er ek hefi svá lengi dvalisk at sækja yðvarn fund, Ld. 32.